O matematyce w szkole średniej

Drodzy Rodzice!

Poniższy tekst dotyczy programu matematyki w szkole średniej, w tym (zidentyfikowanych przez nas) przyczyn dysonansu między oczekiwaniami rodziców (nierzadko i dzieci!) a ocenami, oraz stosunkowo częstej zmiany podejścia „chcę, żeby miała/miał dobre oceny” na „oby tylko zdała/zdał”.

Program matematyki na poziomie podstawowym w klasie I jest zbliżony do poziomu rozszerzonego, mocno „rozjeżdża się” dopiero w dalszych klasach. Mimo to matematyka w szkole średniej nawet na poziomie podstawowym jest wielokrotnie bardziej wymagająca niż w szkole podstawowej.

Tempo przerabiania tematów, o ile nie zostanie zmodyfikowane przez nauczyciela, jest dość szybkie i wymaga od nawet dobrego ucznia systematycznego treningu. Jedyny znany nam skuteczny trening to regularne przerabianie zadań ze zbioru zadań. Powinny być przerabiane na bieżąco w każdym tygodniu. Zignorowanie tego zalecenia nieuchronnie prowadzi do załamania się ocen.

W SZKOLE ŚREDNIEJ PRZESTAJE SPRAWDZAĆ SIĘ STRATEGIA „PRZYGOTOWANIE DO SPRAWDZIANU”.

Znakomita większość dzieci nie jest w stanie w 2-3 dni opanować materiału z przeszło 200, a czasami blisko 300 zadań (zależnie od tematu). To, że komuś się to udaje, nie oznacza, że będzie tak zawsze i że każdy tak może (nasz poradnik z oczywistych względów nie dotyczy geniuszy matematyki).

Na naszych zajęciach dla I klasy omawiane są prawie wszystkie „motywy” występujące w zadaniach i uczniowie je ćwiczą, ale zapewnia to przede wszystkich zrozumienie materiału, a ich utrwalenie spoczywa na uczniach (tj. na treningu zadań ze zbioru zadań). Obserwujemy od lat, że dobre i bardzo dobre oceny pozostają w zasięgu głównie tych uczniów, którzy prowadzą skrupulatne notatki z naszych zajęć oraz regularnie przerabiają zadania ze zbioru zadań, nawet gdy nauczyciele nie zadają prac domowych.

To bardzo ważne. Podobnie jak Adam Małysz nie nauczył się skakać, oglądając, jak to robią trenerzy, tak samo uczeń nie nauczy się matematyki, oglądając, jak nauczyciel robi zadania. Musi trenować je samodzielnie! A co, jeśli zadania „nie chcą wyjść”, nie zgadzają się odpowiedzi? Nasi uczniowie zawsze mogą przyjść w przerwie między zajęciami lub zostać po zajęciach i je omówić.

Matematyka rozszerzona w drugiej i wyższych klasach, wbrew temu co można by sądzić po słowie „rozszerzona” to nie jest _nieco_ więcej materiału, tylko _wielokrotnie_ więcej zagadnień o poziomie trudności _wielokrotnie_ wyższym. Nasze wieloletnie doświadczenie jest takie, że wymaga ona ogromnego poświęcenia (kilku godzin codziennie!), wytrwałości i systematyczności, a także odporności na stres i niepowodzenia, i akceptacji porażek. Regularnie słyszymy o uczniach rezygnujących z rozszerzonej matematyki lub „uciekających” do Szkoły w Chmurze. Radzimy, aby się przygotować na długą, systematyczną, samodzielną pracę, w której oczywiście będziemy naszych uczniów wspierać. Prosimy jednak pamiętać, że nawet wybitne jednostki mogą mieć trudności w przejściu z dobrymi ocenami przez program najbardziej wymagających podręczników ze szkoły średniej. 

Warto też mieć na uwadze, że:

a) nauczyciele mogą zmieniać tempo nauki i w niektórych klasach jest ono znacznie wolniejsze niż w innych;

b) wiele zależy od wybranego przez nauczyciela podręcznika (na rynku najpopularniejsze są cztery, ogromnie różniące się pod względem zarówno liczby, jak i stopnia skomplikowania przedstawianych zadań, od całkiem przyjaznego do niezwykle trudnego);

c) komplikacje mogą też rodzić różne sposoby sprawdzania umiejętności matematycznych uczniów w różnych szkołach (od zadań na sprawdzianie w większości łatwych po same zaawansowane – zwłaszcza w tym drugim przypadku o dobrą ocenę jest trudno).